1. Forsíða
  2. Endurhæfing
  3. Endurhæfingarlífeyrir

Endurhæfingarlífeyrir

Meginskilyrði fyrir veitingu endurhæfingarlífeyris er að umsækjandi sé óvinnufær vegna sjúkdóma eða slysa og taki þátt í endurhæfingu með starfshæfni að markmiði. Reglugerðarbreyting  nr. 887/2021 um 3ja ára búsetu var gerð 13.07.2021. Reglugerðarbreytingin felur í sér að þeir sem samanlagt gætu átt geymdan þriggja ára búseturétt á síðaliðnum 10 árum geta sótt um endurhæfingartímabil hjá stofnuninni. Ákvæðið gildir um umsóknir sem berast á tímabilinu 1. mars 2020 -31. desember 2021. 

Til þess að eiga rétt á endurhæfingarlífeyri þarf að uppfylla ákveðin skilyrði.

Umsækjandi þarf að :

  • Eiga lögheimili á Íslandi
  • Vera á aldrinum 18–67 ára
  • Hafa lokið áunnum veikindarétti sínum frá atvinnurekanda og greiðslum sjúkra- eða slysadagpeninga frá stéttarfélagi og vátryggingafélögum
  • Eigi ekki rétt á greiðslum úr fæðingarorlofssjóði eða fæðingarstyrk (vegna barna fæddra 1. janúar 2021 eða síðar). 
  • Eiga ekki rétt á atvinnuleysisbótum. Athugið að réttur á sjúkradagpeningum frá stéttarfélagi getur verið til staðar í framhaldi af atvinnuleysisbótum
  • Taka þátt í endurhæfingu í umsjón fagaðila með starfshæfni að markmiði
  • Sérreglur gilda þegar lögheimili er flutt til Íslands erlendis frá. Ef starfsgeta er óskert við komu til landsins getur skapast réttur eftir 6 mánaða dvöl á Íslandi. Ef umsækjandi er óvinnufær við komuna getur skapast réttur eftir 3 ára búsetu á Íslandi

Fylgiskjöl með umsókn

Þegar sótt er um endurhæfingarlífeyri þarf að skila inn umsókn en auk þess þarf að skila inn eftirtöldum gögnum:

  • Læknisvottorð
  • Endurhæfingaráætlun
  • Tekjuáætlun

Eftir aðstæðum umsækjanda þurfa eftirfarandi staðfestingar að fylgja með umsókn:

  • Frá atvinnurekanda um hvenær rétti til veikindalauna lýkur/hafi lokið
  • Frá sjúkra- eða styrktarsjóði stéttarfélaga um hvenær rétti til greiðslna sjúkradagpeninga lýkur/hafi lokið eða staðfestingu á að réttur sé ekki til staðar
  • Frá fæðingarorlofssjóði um hvenær greiðslu fæðingarorlofs/-styrks lýkur/hafi lokið
  • Frá RSK um stöðvun reiknaðs endurgjalds ef umsækjandi er eigin atvinnurekandi eða verktaki
  • Um einingafjölda náms frá skóla ef nám er hluti endurhæfingar
  • Frá atvinnurekanda um starfshlutfall ef hlutastarf/vinnuprófun er liður í endurhæfingu

Réttindi vegna endurhæfingarlífeyris

Ýmis réttindi eða uppbætur geta fylgt endurhæfingarlífeyri. Þessar greiðslur eru þó allflestar háðar ákveðnum skilyrðum, t.d. varðandi tekjur, búsetu og heimilisaðstæður.

Barnalífeyrir

Lífeyrisþegar geta átt rétt á barnalífeyri ef þeir eru með börn undir 18 ára á framfæri sínu eða greiða meðlag með þeim. Greiðsla barnalífeyris er háð því að annað hvort foreldra þess eða barnið sjálft hafi búið hér á landi a.m.k. þrjú síðustu árin áður en umsókn er lögð fram.

  • Barnalífeyrir greiðist foreldrum eða þeim sem annast framfærslu barnanna
  • Barnalífeyrir er 38.540 kr. á mánuði með hverju barni
  • Foreldri sem afplánar dóm getur fengið barnalífeyri ef vistun hefur varað að minnsta kosti þrjá mánuði 

Heimilisuppbót

Til þess að eiga rétt á heimilisuppbót verður umsækjandi að vera einhleypur og búa einn. Einnig er heimilt að greiða heimilisuppbót til lífeyrisþega ef maki dvelur á stofnun fyrir aldraða. Tvær undantekningar eru á þessu en mögulegt er að fá heimilisuppbót ef:

  • Einstaklingur á aldrinum 18-25 ára sem er í námi eða starfsþjálfun býr á heimilinu. Skila þarf inn skólavottorði fyrir ungmennið með umsókninni

Heimilisuppbótin er tekjutengd og fellur niður ef heildartekjur fara yfir viðmiðunarmörk. 

Heimilisuppbótin fellur einnig niður ef:

  • Viðkomandi býr ekki lengur einn
  • Flutt er úr landi
  • Flutt í annað húsnæði en þá þarf að sækja um aftur

Skila þarf inn afriti af húsaleigusamningi ef umsækjandi býr í leiguhúsnæði.

Uppbót á lífeyri

Uppbót á lífeyri er heimilt að greiða vegna:

  • Umönnunarkostnaðar
  • Lyfjakostnaðar
  • Kaupa á heyrnartækjum
  • Húsaleigu sem fellur utan húsaleigubóta
  • Dvalar á sambýli/áfangaheimili
  • Rafmagnskostnaðar vegna notkunar á súrefnissíu

Upphæð uppbóta er reiknuð út frá tekjum og kostnaði. Uppbætur eru skattfrjálsar og tekjutengdar.

Uppbætur eru tekjutengdar og falla niður ef heildartekjur eru yfir 276.432 kr. á mánuði eða ef eignir í peningum eða verðbréfum fara yfir 4.000.000 kr. á einstakling.

Spurt og svarað

Endurhæfingarlífeyrir er veittur að hámarki í 36 mánuði. Að jafnaði er ekki samþykkt lengra en til sex mánaða í senn. Skila þarf inn nýrri endurhæfingaráætlun ef óskað er eftir framlengingu greiðslna. 

Í endurhæfingaráætlun þarf að koma fram upplýsingar um framvindu endurhæfingar á fyrra tímabili og hvort fyrri áætlun hafi staðist eins og lagt var upp með í upphafi. Ef endurhæfing hefur ekki gengið samkvæmt áætlun þurfa að koma fram nánari útskýringar á ástæðum þess og/eða hvort aðstæður umsækjanda hafi breyst.

TR getur þurft að óska eftir staðfestingu/yfirliti yfir mætingar í endurhæfingarúrræði frá þeim fagaðilum sem einstaklingur hefur verið í endurhæfingu hjá á fyrra endurhæfingartímabili. 

Endurhæfingarlífeyrir er veittur að hámarki í 36 mánuði. 

Þegar umsækjandi hefur lokið endurhæfingartímabili í 18 mánuði þarf að leggja fram umsókn, læknisvottorð og endurhæfingaráætlun og önnur gögn ef við á. 

Þegar einstaklingur hefur fengið endurhæfingarlífeyri í 18 mánuði er heimilt að framlengja greiðslutímabilinu um allt að 18 mánuði til viðbótar, að hámarki 36 mánuði, ef sérstakar ástæður eru fyrir hendi. Gerðar eru kröfur um ítarlegri greinargerð frá meðferðaraðila/ráðgjafa með rökstuðningi um hvernig endurhæfing hefur gengið og ástæður fyrir þörf á áframhaldandi endurhæfingu.

Eftir 18 mánuði þarf alltaf að skila inn nýrri umsókn, læknisvottorði og öðrum staðfestingum ef við á.

  • Einingafjöldi náms frá skóla og staðfestingu frá atvinnurekanda um starfshlutfall ef vinnuprófun er samhliða annarri endurhæfingu.

TR getur þurft að óska eftir staðfestingu/yfirliti frá fagaðilum yfir mætingar í endurhæfingarúrræði á fyrra endurhæfingartímabili.

Nám eða vinna/vinnuprófun getur einungis verið hluti endurhæfingar. Áætlun þarf alltaf að taka mið af þeim heilsuvanda sem valdið hefur óvinnufærni.  

Ef innihaldi endurhæfingar í endurhæfingaráætlun er ábótavant getur umsókn verið synjað. Ástæður synjunar geta verið:

  • Starfsendurhæfing er ekki hafin.
  • Engin virk endurhæfing er í gangi.
  • Þegar ekki er verið að taka á heilsufarsvanda og endurhæfing felst einungis í námi eða vinnuprófun.
  • Ef áætlun telst ekki fullnægjandi og/eða áætlun um endurkomu á vinnumarkað er óskýr eða vantar.
  • Einungis er verið að afla gagna í formi sérhæfðs mats eða starfsgetumats. 
  • Tekjutrygging og aldurstengd örorkuuppbót reiknast sjálfkrafa inn hjá örorkulífeyrisþegum ef tekjur eru undir viðmiðunarmörkum.
  • Aldurstengd örorkuuppbót miðast við þann aldur sem einstaklingur var í fyrsta sinn metinn öryrki. Mánaðarleg greiðsla er hlutfall af óskertum örorkulífeyri.

Viðmiðunartekjur eru allar skattskyldar tekjur sem þú færð annars staðar frá. Þetta eru þær tekjur sem þú færir inn í tekjuáætlun og TR notar til viðmiðunar við útreikning lífeyris og tengdra greiðslna.

Viðmiðunartekjur sem eru undir frítekjumörkum hafa ekki áhrif við útreikning lífeyris　nema　ef viðkomandi er með　sérstaka uppbót til framfærslu.

Þegar réttindi eru reiknuð út er alltaf miðað við árstekjur. Þannig að það skiptir ekki máli hvort tekjurnar koma í einu lagi einhvern tímann á árinu eða í jöfnum greiðslum yfir árið. Heildartalan í hverjum tekjuflokki (lífeyrissjóðstekjur, atvinnutekjur eða fjármagnstekjur) er reiknuð út og deilt í 12 mánuði.　 

Við ákveðnar aðstæður geta greiðslur verið stöðvaðar. Það á m.a. við í eftirfarandi tilvikum: 

  • Þegar einstaklingur sinnir ekki fyrirliggjandi endurhæfingaráætlun.
  • Ef tekjur umsækjanda fara yfir ákveðin tekjumörk.
  • Þegar endurhæfingarmat fellur úr gildi.
  • Þegar lífeyrisþegi verður 67 ára.
  • Ef lögheimili er flutt frá Íslandi.
  • Þegar einstaklingur hefur dvalið lengur en eitt ár á stofnun í greiningar- og endurhæfingarskyni.
  • Ef endurhæfingarlífeyrisþegi er dæmdur til fangelsisvistar falla greiðslur TR niður strax frá fyrsta degi næsta mánaðar eftir að afplánun hefst.
  • Við andlát lífeyrisþega.

Greiðslur frá Tryggingastofnun eru skattskyldar. Upplýsa þarf TR um hvaða hlutfall af persónuafslætti á að nota við útreikning réttinda. Miðað er við fyrsta skattþrep nema annað sé tekið fram. Hægt er að skrá persónuafsláttinn og nýtingu hans á Mínum síðum.

Sérreglur gilda þegar lögheimili er flutt til Íslands erlendis frá.

Þegar óskert vinnufærni er við komuna til landsins: 

  • Réttur til að sækja um endurhæfingarlífeyri myndast 6 mánuðum eftir að lögheimili er skráð á Íslandi.  

Skert vinnufærni við komuna til landsins: 

Ef örorkulífeyrisþegi er meðlagsskyldur með barni getur viðkomandi fengið barnalífeyri sem er þá notaður til þess að greiða meðlagið. Barnalífeyririnn fer þannig beint til Innheimtustofnunar sveitarfélaga en ekki til lífeyrisþegans.

Sérstök uppbót til framfærslu er sérstakur bótaflokkur hjá TR sem er ætlaður til þess að tryggja öllum lágmarksframfærslu. Sérstaka uppbótin reiknast inn sjálfkrafa hjá þeim sem hafa litlar eða engar tekjur frá öðrum en TR og hækkar þannig mánaðarlega greiðslu þeirra upp í lágmarksframfærsluna.